ต้นไม้เป็นสิ่งมีชีวิต เมื่อได้รับน้ำและธาตุอาหารย่อมเจริญเติบโต แผ่รากและกิ่งก้านไปได้ไกล เมื่อเราปลูกเลี้ยงต้นไม้ลงดินในพื้นที่บริเวณกว้าง ๆ ก็คงไม่เกิดปัญหาในการเจริญเติบโตและขยายขนาด แต่หากเราต้องปลูกไว้ในกระถางหรือภาชนะอื่น ๆ (จะด้วยเหตุผลที่ไม่มีพื้นที่ปลูกหรือต้องการปลูกไว้ใกล้ตัวในบ้านก็แล้ว แต่) เมื่อต้นไม้เติบโตไปได้ระยะหนึ่ง ก็คงถึงคราวต้องเปลี่ยนขนาดกระถางให้ใหญ่ขึ้น เพื่อให้รากและต้นเจริญเติบโตได้ดีขึ้น
รวมถึงกรณีที่ดินปลูกในกระถางแน่นทึบ สมควรเปลี่ยนถ่ายกระถางเพื่อเปลี่ยนดินปลูก
สำหรับเทคนิคการย้ายปลูกเพื่อให้รากกระทบกระเทือนน้อยที่สุดมีขั้นตอนดังนี้
1. ก่อนย้ายปลูก ตัดแต่งพืชให้อยู่ในรูปทรงที่ต้องการ
2. เทดินในกระถางปลูกออกจากกระถางเดิม โดยใช้มือซ้ายจับโคนต้นและกุมดินปากกระถาง มือขวาจับก้นกระถางและใช้นิ้วหัวแม่มือดันดินทางรูก้นกระถาง
3. หากเป็นกระถางขนาดใหญ่ที่ปลูกพืชไว้นานและดินแน่น ให้แซะดินรอบ ๆ ขอบกระถางออกเสียบ้าง แล้วรดน้ำรอบ ๆ ขอบกระถาง ทิ้งไว้สักครู่ให้ดินอ่อนตัว
4. เอียงกระถางแล้วใช้มือซ้ายค่อย ๆ ดึงต้นออกจากกระถางปลูก แล้วปฏิบัติตามข้อ 2 แต่หากเป็นกระถางปากแคบ อาจทุบกระถางให้แตกก่อน (หากกระถางไม่ใช่ของแพงหรือหายาก)
5. แซะดินเก่าที่อัดตัวแน่นออกเสียบ้าง ให้เหลือดินติดรากอยู่ไม่น้อยกว่าครึ่งหนึ่ง ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพต้นและราก
6. ถ้ารากของต้นพืชกอดกันแน่น ควรตัดแต่งรากออกเสียบ้าง ประมาณหนึ่งในสามส่วน โดยดูความสมดุลของรากที่เหลืออยู่
7. นำดินผสมรองก้นกระถางใหม่ ก่อนนำต้นลงปลูก กลบดินและกดให้ดินตรงบริเวณโคนต้นแน่น รากไม่โยกคลอน จากนั้นจึงรดน้ำตาม
การย้ายปลูกพืชในลักษณะนี้จะมีดินติดอยู่กับรากมากพอ ต้นพืชจะได้รับการกระทบกระเทือนน้อย จึงสามารถย้ายปลูกได้ตลอดปี แต่สำหรับไม้ประดับที่ต้องการย้ายปลูกลงดิน หากเป็นต้นใหญ่ มักใช้วิธีขุดล้อม ย้ายปลูกช่วงฤดูฝน ซึ่งเป็นระยะเวลาที่พืชเจริญเติบโตก่อนแตกยอดอ่อนและการย้ายมักทำในเวลาเย็น เนื่องจากพืชจะมีเวลาพักตั้งตัว ก่อนที่จะโดนแดดจัดในช่วงเที่ยงวันถัดไป.
บ้านและสวน
